ბნედა

ჩემი ძმა ერთ-ერთი იმათგანი იყო, ვისაც ბალიშზე თავის დადებისთანავე ეძინებათ და არასოდეს აწუხებთ ე.წ. ინსომნია. არასოდეს წრიალებდა ლოგინში და არც არასოდეს უბოდიალია ღამით სიგარეტის მოსაწევად, მოსაფსმელად ან ფანჯარაში უაზროდ საყურებლად მხოლოდ იმიტომ, რომ ვერ იძინებდა. თუმცა, ამის მიუხედავად, საშინლად ფრთხილი ძილი ჰქონდა და ერთ გაფაჩუნებაზეც კი შეიძლებოდა წამომხტარიყო და უცებ გამოფიხლებული გარკვეულიყო სიტუაციაში.

სწორედ, მომენტალური გამოფხიზლების უნარმა დამაეჭვა, როდესაც ის თავის ლოგინზე წამომჯდარი მიყურებდა და პანიკურად ღრიალებდა. “გასაგებია, რომ შეიძლება შეეშინდა, მაგრამ ხო მიცნო რომ მე ვარ?” ვფიქრობდი და თან ვცდილობდი დამემშვიდებინა.
– მე ვარ! ოე! რა დღეში ხარ? – როდესაც ჩემმა სიტყვებმა არ გაჭრა, გადავწყვიტე მისთვის ხელები ჩამეჭიდა, შემეჯანჯღარებინა და თუ ესეც არ უშველიდა, შემდეგ სილა გამეწნა. მაგრამ როდესაც მისკენ წავიწიე და შეხება ვცადე, თავში რაღაც უშველებელი მდრუზა, დარეტიანებულს ფეხი მკერდში ჩამაზილა და ღრიალით გავარდა ოთახის გასასვლელისკენ.
– სულ გამოგაყლევა ამ მოწევამ და სმამ! – მივაძახე კარებში, თუმცა ალბათ ვერც გაიგებდა, რადგან ისე მაგრად მეტკინა თავი რომ ძლივს ვლუღლუღებდი.
– ადექი, გადადი ცალკე რა, ხო ხედავ ყველა არანორმალურია ამ სახლში! – წამოდგომას ვცდილობდი და თან საკუთარ თავს ვეჩხუბებოდი. ისე, რა უბედურება მინდოდა თავზე რო წამოვადექი ამ შუაღამისას? – დამავიწყდა, ისე ჩამარტყა თავში ამ კრეტინმა.

მამაჩემი ფოხანის ამარა შემოვარდა ოთახში, შუქი აანთო და ადგილზე გაშეშდა. უკან დედაჩემი ედგა – ღამის პერანგში, ხოლო ჩემი ძმა, რომელსაც ცალ ხელში იატაკის ჯოხი ეჭირა და მეორეში – ჩაქუჩი, რაღაცას გაჰკიოდა.
– მიყურეთ ახლა! მომეშველეთ რომელიმე, ტვინის შერყევა მაქვს მგონი! – ცოტა უხეშად მომივიდა. საერთოდ, არ მიყვარდა, როცა ჩემებს უხეშად ველაპარაკებოდი, მაგრამ გაშტერებულები იდგნენ და მიყურებდნენ როგორ ვეგდე თავგატეხილი შუა ოთახში. – ყველამ ერთად გააფრინეთ? – პასუხს არ დავლოდებივარ, ისე დავიწყე წამოდგომა. ძალიან მეხვეოდა თავბრუ, თვალებშიც ნორმალურად ვერ ვიხედებოდი. დილით ადრე, წირპლიანი, სანამ სააბაზანოსთან მიხვალ და პირს დაიბან, ბუნდოვნად რომ ხედავ ყველაფერს, დაახლოებით მასე ვხედავდი. ის იყო ძლივძლივობით წელში გავიმართე, რომ ჩემი ძმა მომვარდა, ყელზე იატაკის ჯოხი მომადო და კედელს მიმაბჯინა. ეტყობა ძლიერადაც არ მიჭერდა, არ მტკიოდა და არც ვიხრჩობოდი.
– რა უბედურება ხდება? რა იყო? რა გჭირთ? – ვეკითხებოდი, თან ვცდილობდი ჯოხისთავის ხელი მომეკიდა და ყელიდან მომეშორებინა. მამაჩემი უცებ მოწყდა ადგილიდან და ჩემი ძმისკენ გაექანა.
– ძლივს, ვიღაცა აზრზე მოვიდა, დააწყნარე ეს არანორმალური! – მაგრამ ჩემდა გასაკვირად მამაჩემმა ჩემს ძმას მის მიერ გაწოდებული ჩაქუჩი გამოართვა ხელიდან და ჩემკენ გადმოდგა ნაბიჯი.
– თავში… თავში… თავში… – ექოსავით ჩამესმა ჩემი ძმის ხმა, დანარჩენი სიტყვები ვერ გავარჩიე. მამაჩემმა ღრმად ამოისუნთქა და ჩემკენ კიდევ ერთი ნაბიჯი გადმოდგა.
– თავში… თავში… თავში… – ყვიროდა ჩემი ძმა და თან ცდილობდა კედელთან უფრო ძლიერად მივებჯინე, რომ არ გავქცეულიყავი. ყოველთვის მქონდა ეჭვი, რომ ნაშვილები ვიყავი, და აი, სწორედ ახლა, როცა მამაჩემმა თავს ზემოთ ჩაქუჩი აღმართა და სასოწარკვეთილი გამომეტყველებით ჩამხედა თვალებში, მივხვდი, რომ მართალი ვიყავი.
“ღმერთო, ალბათ რამე ჩამიყარეს ჩაიში, იმიტომაც არ მახსოვს, როგორ მოვედი ამ ოთახამდე, იმიტომ ვხედავ ყველაფერს თითქმის ბუნდოვნად და იმიტომაც არ მესმის არაფერი. მაგრამ რატომ მკლავენ, უბრალოდ ეთქვათ და წავიდოდი ჩემით.”
– პირიქით… პირიქით… პირიქით… – რაღაც დირექტივა გასცა ჩემმა ძმამ. მამაჩემმა ჩაქუჩი შემოატრიალა და ახლა უკვე წვეტიანი მხარით დამიმიზნა.
– არ… არ… არ… – დაიკივლა დედაჩემმა. მამაჩემს წინ გადაუდგა და რაღაც ჩემთვის გაურკვეველი წინადადებები წარმოთქვა.
– არა არის ეს შენი შვილი! – ღმერთო, რა საოცარი ზიზღითა და სასოწრაკვეთით წარმოთქვა ჩემმა ძმამ ეს სიტყვები და ბედის მუხანათობით, ალბათ, სწორედ იმ წამიერად შეწყვიტა საწამლავმა მოქმედება და ყველა სიტყვა გავიგე.
– დედა – ჯოხს ხელები გავუშვი და მისკენ გავიშვირე, იმის იმედად, რომ ამ ადამიანს კიდევ ჰქონდა შერჩენილი რაღაც გრძნობა და საღი აზროვნება და იქნება გადავერჩინე.
მერე რა მოხდა უცებ ვეღარ გავერკვიე, დედაჩემმა ოდნავ გადმოდგა ჩემკენ ნაბიჯი და ცრემლიანი თვალებით ჩამხედა თვალებში. ჩემმა ძმამ იატაკის ჯოხი ოდნავ მოადუნა, დედაჩემს ხელი მოჰკიდა და თავისკენ შეატრიალა.

ქართველი ნონკონფორმისტების საგა

ზუსტად რა დღე და რიცხვი იყო არ მახსოვს, საერთოდ, ქართველი ნონკონფორმისტის პირველი წესია თარიღი არ უნდა გახსოვდეს, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ტექსტზე მუშაობ. აქ ფანტაზია უნდა მოიშველიო და თარიღი მოარგო ამბავს და არა პირიქით. შენ მოირგო თარიღი და არა პირიქით. მოკლედ, ზაფხულია, ასე ორი-სამი კვირის წინ, ლიტერატურული პრემია “საბას” დაჯილდოვების მერე, იმედგაცრუებული გამოვდივარ მარჯანიშვილზე. ჩემს ძმაკაცს, პაატა შამუგიას, “საბა” არ გადასცეს, გივის მისცეს ალხაზიშვილს. არ ვიცი ახლა გივი რამდენად იმსახურებდა მაგას, ის კრებული არ მაქვს წაკითხული, მარა რამდენიმე ლექსი, რაც ვიცი დიდად არ დამევასა. კაროჩე, მოვდივარ და ვურეკავ სანდრიკას, ნავერიანს, ეგეც ნონკონფორმისტია, წიგნი გამოსცა ცოტა ხნის წინ და მწერლის სტატუსიც გაირტყა. მე, ნაფტა და ზომბი ვართ ბროსეში და მოდიო.
ბროსეს ბაღი რაღაც აღთქმული ქვეყანასავითაა მგონი, მე პირველად ვარ იქ. მთელი ცხოვრებაა ამ ქალაქში ვცხვრობ და მხოლოდ მარშუტკიდან მაქვს ამ ბაღის ვიზუალი შეცნობილი, იქაური ბოჰემური და ხორციელი ცხოვრება ჩემთვის უცხოა. პირველი ნაბიჯი ბროსეში და იქ დანახული და გაგონილი უკვე მაძლევს იმის საშუალებას, რომ საკრალურობა დავინახო. გვერდი-გვერდ მდგარ სკამზე სვამენ “რელიგიის დასაცავად” გამოსული სასტავი და ქართული ნონკონფორმიზმის სამი იმედი: ნაფტა, ზომბი და ნავარა. ერთმანეთს არ ეხებიან, თავისთვის ატრაკებს ყველა. ჰაერში საკმეველის და თანამედროვე ქართული ბოჰემის – აცეტონის არყის სუნის ნარევი ტრალებს და სალბუნად ედება მომავლის და დალაგებული საზოგადოების პირობებში ცხვორების იმედებს. ჩემს დანახვაზე ისინი სხვა სკამისკენ ინაცვლებენ, ალბათ სივრცე არ გვეყოფა. ამ სამს თან ახლავთ ვიღაც გოგო, ჩემთვის უცნობი, რომელიც როგორც აღმოჩნდა აბიტურიენტია და გამოცდების მერე განტვირთვის მიზნით დაეხეტება პარკებსა და ბაღებში, პერსპექტიული ახალგაზრდების გაცნობის იმედად. ზომბი ჩალიჩობს ეს აბიტურიენტი ნაშა ნაფტას დააჯახოს, ნაფტა ძალიან ზარმაცი და წუწუნაა. ყველაფერი ეზარება ტიპს, სექსიც და სიყვარულიც. იმდენად ეზარება, რომ შეყვარებული სადღაც გალაპაგოსის კუნძულებზე თუ ეგეთ ეგზოტიკურ ადგილას გაიჩინა, ვიღაც ქართველი გოგო გააძრო და ტელეფონით ჩხუბობენ ხოლმე, მერე ერთმანეთს ურიგდებიან და ორივე ბედნიერად ცხოვრობს. გოგოს ეფსია, ზომბი ნაფტას ავალებს ესკორტს და ჩვენ ორივე ვბალელშიკობთ, მაგრამ ისედაც ცხადია, რომ იმ გოგოს მხოლოდ ტვინს მოტყნავს და სხვას არაფერს გაეკარება.
– მე მოვედი შენთან, ყვავილებით ხელში და ვივიწყებ წაგებულ ომს. – წაუმღერა ზომბიმ უკან დაბრუნებულ ნაფტას. რა საინტერესოა, არასოდეს მიფიქრია ამ სიმღერაზე ამ კუთხით. ანუ ირაკლის ერთ დღეს არ აუდგა და ქეთათოს ეს ლექსი დაუწერა. კიდევ ერთხელ მოვყავარ აღფრთოვანებაში მის გენიოსობას და ქიმიური ნარევით – მირინდა+აცეტონის არაყი, ვიჭყიპები. სანამ ჩვენ ნაფტას ვატერლოოზე ვსაუბრობთ, პაატა შამუგია მოგვადგა და საგზლად წამოღებული შუტკა მოიტანა, რომელიც იორიკის გონებამ შვა: “არა უშავს პაატ, ჩვენც დავბერდებით.” და აქვე საზეიმოდ, ყველაზე თესლი და ყველაზე ავთენტური საბა გადაეცემა პაატა შამუგიას. საზეიმოდ დავდე ფიცი, რომ ცხოვრების ბოლომდე მისი ვარ. შეიძლება 2011 წლის არ ვარ, არც ბრინჯაოსი ვარ და არც რატი ამაღლობელი მომფერებია, მაგრამ 1984 წლის მოსავლის საუკეთესო ნაჟური ვარ. ზუსტად ისეთი იდუმალი და ღვთაებრივი, ისეთი წვნიანი და ტკბილი, ისეთივე ბრძენი და დამდგარი, როგორც ათასრვაას რომელიღაც წელს ჩამოსხმული წითელი ღვინო. ჩავეხუტე და ვუთხარი, “მე შენი ვარ! მიმიღე! მაინც ყველანი პიდარასტები ვართ!” ვიცინით, ხუმრობა “უდაჩნად” დაჯდა.
ნელ-ნელა ალკოჰოლი გვიტევს, ახალ-ახალი პოეტები და მწერლები მოდიან, გაქაფულები ვართ. ვსაუბრობთ, კულტურული რევოლუციის ნამდვილი კოცონი გვაქვს დანთებული და ივლისის იშვიათი სიო წინაპარი “პიდარასტების” შვების ამოსუნთქვად გვეჩვენება. ჩვენი ღრეობა 90-იანი წლების თაობის ოცნებების სასაფლაოზე გამართულ სატანისტთა ზეიმს გავს, სადაცაა ნაფტას დავკლავთ და მსხვერპლად შევწირავთ უდროოდ დაღვრილ ქართულ მუზას.
ნაფტა წუწუნებს.
გონების სიღრმიდან წამოსული რევოლუციური სიო მის გამყინავ პროტესტში ჰოპვებს გამოძახილს.
დავცინით დეფის, დავცინით რა – ვფიქრობთ რომ მაგარი ყლეა. კიდე ვიღაც ახალგაზრდა პოეტებს, სიყვარულის ხონჩებზე, ტრფიალის ალმურებზე, ალანძულ კდემაზე, ჯოკონდასებრ ღიმილზე და ყანწებზე რომ წერენ. ნიკოფსია რომ ენატრებათ და დარუბანდი ტკივათ, ტაო რომ გულს უჩქროლებთ და საინგილო თვალებს უცრემლებთ. თბილისური გაზაფხული რომ უყვართ და მყინვარის გოროზი რომ ამშვიდებთ. მაგათი დედა მოვტყანთ სულ ყველასი! ჩვენ ქართველმა ნონკონფორმისტებმა. და აქვე ვდებ ძალიან სერიოზულ ფილოსოფიურ აზრს, ჩემი დინჯი, მაგრამ მაინც გულმხურვალე აზრით, ტერენტი გრანელობა და გალაკტიონობა ისეთივე ყლეობაა ჩვენს ეპოქაში, როგორიც ბითლსის და პინკ ფლოიდის სტილში სიმღერა რადიოჰედის და დაფტ პანკის დროში. ვთანხმდებით. რაღაც ისეთია, კულტურული რევოლუციის მანიფესტში რომ უნდა ჩაიწეროს. ახალგაზრდა, წვიმის, შემოდგომის, სიღრმის, კავკასიონის, ბერმუხის, ტოროლის და სხვა ასეთი დედამოტყნულობების პოეტებს ხელები უნდა დავაჭრათ, მათი ფანი გოგოშკები სამუდამოდ გადავხვეწოთ უკაცრიელ კუნძულებზე და აქ დაწყევლილი და უარყოფილი, არნაკურთხი და არალეგალიზებული არყიანი ყლეები სანატრელი გავუხადოთ მთელი თავიანთი ცხოვრება.
დეფიზე ამბობენ, სამუშაო მაგიდაზე, აი იქ სადაც ლექსებს წერს, მიკარება არ შეიძლებაო. სხვა არავინ უნდა შეეხოსო. მუზა თუ მისი მადლი მიდის, არ ვიცი. მოკლედ საკრალური მაგიდა აქვს.
რა დიდი სიამოვნებით მოვუჯვამდი მაგ მაგიდაზე, ნეტა იცოდეს!
მერე ვასკვნით, რომ მაგარ ყლე საზოგადოებაში ვცხოვრობთ, კი არადა ქვეყანაში – ან ორივეში. მოკლედ, გინდა არ გინდა, ადამიანი შეიძლება ხელისუფლების მხარეს აღმოჩნდე. და მე კიდევ ერთ ფილოსოფიურ აზრს ვაგდებ გონებრივი საშოდან, “ამ ყლეებმა იმდენი ქნეს, ალტერნატივა მეინსტრიმად აქციეს.” რო ვუფიქრდები, ცოტა ყლეობაა, მარა იდეა გასაგებია. მოგვწონს! განვიხილავთ, ვსაუბრობთ, ბოჰემა ხარობს.
უკვე დავთვერით. და მე მეხსნება მუზა, მახსენდება, რომ ოდესღაც ფოქს მალდერობა მინდოდა, მერე ინდიანა ჯონსობა და ახლა პედრო ალმადოვარი მინდა ვიყო. არა, დაჟე უფრო თესლი როჟა. და ვდებ ჩემს სცენარს, რომელიც ასე გამოიყურება: